De coronamaatregelen hebben gevolgen voor de persoonlijke financiële situatie van iedere zelfstandige. De overheid heeft een aantal maatregelen uitgewerkt die jou kunnen helpen.

Hieronder geef ik een volledig overzicht.

1. Maatregelen voor zelfstandigen in hoofdberoep

Zelfstandige getroffen door ziekte

Een zelfstandige die minstens 8 dagen ziek is, heeft vanaf de 1ste dag ziekte recht op een uitkering van het ziekenfonds. Hiervoor moet je samen met je behandelende arts een getuigschrift van arbeidsongeschiktheid invullen. Dit document kan je bij je ziekenfonds verkrijgen. De uitkering kan namelijk ten vroegste worden uitbetaald vanaf de datum waarop de arts dit document heeft ondertekend.

Informeer ook eens bij je sociaal verzekeringsfonds of je in aanmerking komt voor de gelijkstelling wegens ziekte ingeval je langdurig niet aan de slag kan wegens Corona besmetting. Tijdens deze gelijkgestelde periode hoef je dan geen sociale bijdragen meer te betalen. Als de sociale bijdragen wel verschuldigd blijven, kan je nog betalingsuitstel, vermindering of vrijstelling vragen. Daarover vind je hieronder meer informatie terug.

Tot slot ben je op het vlak van terugbetaling van gezondheidszorgen (zoals dokterskosten) op dezelfde manier verzekerd als de werknemer.

Zelfstandige niet getroffen door ziekte, maar wel door een daling van de omzet door het Corona virus

Ook wie niet ziek is, kan hinder ondervinden door het coronavirus. Zo is het mogelijk dat je een preventieve quarantaine wordt opgelegd of dat je voorlopig nog niet kan terugkeren uit het buitenland, zodat je gedwongen wordt je zelfstandige activiteit te onderbreken. Of je krijgt minder klanten over de vloer, waardoor je je omzet ziet dalen.

Ook voor deze situaties heeft de overheid een aantal maatregelen voorzien (zie verder).

a) Betalingsuitstel sociale bijdragen

De zelfstandige die moeilijkheden heeft door het coronavirus, kan betalingsuitstel vragen voor de voorlopige sociale bijdragen van de eerste twee kwartalen van 2020 en voor de regularisaties die tegen 31 maart 2020 moet betaald zijn. Deze maatregel geldt niet voor reeds betaalde bijdragen . Je dient je aanvraag in vóór 15 juni 2020, waarin je eveneens motiveert waarom jij getroffen bent door het coronavirus (bijvoorbeeld ziekte, quarantaine, sluiting, omzetdaling).

Je krijgt voor de betaling één jaar uitstel. Dit betekent dat:

je de bijdrage van het eerste kwartaal 2020 tegen 31 maart 2021 moet betaald hebben; je de bijdrage van het tweede kwartaal 2020 tegen 30 juni 2021 moet betaald hebben. Tijdens het uitstel blijf je in orde voor je sociaal statuut (kinderbijslag, ziekteverzekering en pensioen), maar je VAPZ-premie zal dit jaar niet fiscaal aftrekbaar zijn. Indien je het fiscaal voordeel van je VAPZ toch wil behouden, dien je de sociale bijdragen voor het eerste en tweede kwartaal van 2020 uiterlijk voor het einde van dit jaar betaald te hebben.

Bij niet-betaling van de sociale bijdragen binnen de uitgestelde termijn, zijn verhogingen wegens laattijdige betaling (3% kwartaalverhoging en 7% jaarverhoging) onafwendbaar. Daarnaast verlies je ook jouw rechten en zullen onterecht genoten uitkeringen worden teruggevorderd.

b) Overbruggingsrecht (hoofdberoep)

Het is ook mogelijk dat je je activiteit moet onderbreken omwille van het coronavirus, bijvoorbeeld omdat:

de overheid een gedwongen stopzetting heeft opgelegd je zelf in quarantaine moet; je werknemers niet komen opdagen omdat ze in quarantaine zitten; de leveringen onderbroken worden; er een afname van activiteit is (daling reservaties, afname bezetting, toename annuleringen, …), waardoor het verderzetten van de activiteit verlies laten wordt. Als je zelf niet effectief ziek bent en geen arbeidsongeschiktheidsuitkeringen kan krijgen, kan je beroep doen op het overbruggingsrecht (gedwongen stopzetting – gebeurtenis met economische impact). Deze uitkering bedraagt 1.291,69 EUR per maand. Iedere zelfstandige die minstens één persoon ten laste heeft bij het ziekenfonds, krijgt 1.614,10 EUR per maand.

Iedere zelfstandige of helper in hoofdberoep of meewerkende echtgenoot maxi-statuut kan het overbruggingsrecht aanvragen. Ook starters in hoofdberoep komen tijdelijk in aanmerking. Er is echter geen overbruggingsrecht mogelijk wanneer er recht is op een vervangingsinkomen (bv. uitkering arbeidsongeschiktheid).

Deze versoepelingen gelden voor alle gedwongen onderbrekingen vanaf 1 maart 2020. De aanvraag moet ingediend worden voor het einde van het tweede kwartaal na de onderbreking of stopzetting.

De algemene voorwaarden voor maart en april zijn worden bepaald afhankelijk of jouw onderneming al dan niet op de lijst van verplichte sluitingen voorkomt.

Activiteit niet op lijst verplichte sluitingen

Enkel bij een volledige onderbreking van de activiteit, ook ingeval van een vrijwillige sluiting omdat de activiteit niet meer rendabel is; Volledige uitkering voor maart en april; Minimum 7 opeenvolgende kalenderdagen onderbreking. Enkele voorbeelden: de zelfstandige is in quarantaine, de zelfstandige onderbreekt zijn activiteiten door een bijna volledige afname van de activiteit omwille van gebrek aan onderdelen, grondstoffen of werkkrachten.

Activiteit op lijst verplichte sluitingen

Bij een volledige of gedeeltelijke onderbreking van de activiteit; Volledige uitkering voor maart en april; Ongeacht de duur van de onderbreking. Enkele voorbeelden: horeca, kledingzaken, recreatiecentra, restaurants die enkel afhaal doen, kappers die enkel op afspraak werken,…

c) Hinderpremie voor ondernemingen die verplicht moeten sluiten

De Vlaamse overheid voorziet ook een hinderpremie voor ondernemingen met een exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest die door het coronavirus verplicht moeten sluiten.

Bij een volledige sluiting is er een éénmalige premie van 4.000 EUR voorzien. Als de zaak na 5 april 2020 nog gesloten moet blijven, is er een vergoeding van 160 EUR per dag. Ook restaurants die niet volledig sluiten maar overschakelen op afhaal zullen dit krijgen. Hetzelfde geldt voor de frituur die de eetruimte moet sluiten.

De premie wordt toegekend per onderneming en geldt enkel voor ondernemingen met een fysieke inrichting. De premie kan nog tot 5 mei 2020 aangevraagd worden.

d) Compensatiepremie voor ondernemingen die niet verplicht moeten sluiten

De Vlaamse overheid biedt nu ook een compensatie voor ondernemingen die getroffen worden door een groot omzetverlies naar aanleiding van de coronacrisis.

Het gaat hier om ondernemingen die niet verplicht moeten sluiten maar wel (in)direct zware beperkingen ondervinden. Ondernemingen uit getroffen sectoren, zoals: de evenementensector, landbouwsector, (para-)medische beroepen, dierenpensions, dierenleveranciers of gespecialiseerde voedings-en drankenwinkels (bijvoorbeeld wijnhandels, pralinewinkels,…) komen in aanmerking voor een compensatiepremie van 3.000 EUR, dit om hun verliezen (deels) te compenseren op voorwaarde dat hun omzet met minstens 60% is gedaald tussen 14 maart en 30 april 2020 t.o.v. dezelfde periode vorig jaar.

Voor starters wordt er voor de omzetdaling van -60% gekeken naar het neergelegde financieel plan. Ook vzw’s komen in aanmerking voor de premie, op voorwaarde dat er minstens één persoon voltijds tewerkgesteld is. Er zijn maximaal 5 premies per onderneming als er meerdere exploitatiezetels zijn. De aanvraag van deze compensatiepremie verloopt via een toepassing van Vlaio.

e) Premie Brussels Hoofdstedelijk Gewest

De Brusselse Hoofdstedelijke Regering heeft beslist om een eenmalige premie toe te kennen aan alle ondernemingen die verplicht zijn om te sluiten.

Een eenmalige premie van 4.000 EUR per bedrijf dat naar aanleiding van de beslissingen van de Nationale Veiligheidsraad verplicht moet sluiten en dat behoort tot een van de volgende sectoren:

- Eet- en drinkgelegenheden (Nacebel code 56);
- Logies (Nacebel code 55);
- Reisbureaus, reisorganisatoren, reserveringsbureaus en aanverwante activiteiten (Nacebel code 79);
- De kleinhandel, met uitzondering van de voedingswinkels (met inbegrip van nachtwinkels), dierenvoedingswinkels, apotheken, krantenwinkels, tankstations en leveranciers van brandstoffen;
- Recreatie- en sportactiviteiten (Nacebel code 92 & 93). Een eenmalige premie van 2.000 EUR voor de kapperszaken (Nacebel code 96.021).

2. Maatregelen voor zelfstandigen in bijberoep

a) Overbruggingsrecht (bijberoep)

Op 24 maart heeft de FOD Sociale Zekerheid beslist dat ook zelfstandigen in bijberoep recht hebben op het overbruggingsrecht onder de volgende voorwaarden :

- de voorlopige bijdrage van 2020, berekend op het inkomen van 2017, is minstens gelijk aan de minimumbijdrage hoofdberoep
- als de voorlopige bijdrage lager ligt dan de minimumbijdrage hoofdberoep is er geen recht op het overbruggingsrecht. Een vrijwillige aanpassing van de sociale bijdragen naar de minimumbijdrage hoofdberoep geeft geen recht op het overbruggingsrecht.
- een uitkering voor tijdelijke werkloosheid vanuit de loontrekkende activiteit vormt geen beletsel voor het overbruggingsrecht

b) Betalingsuitstel sociale bijdragen

De zelfstandige die moeilijkheden heeft door het coronavirus, kan 1 jaar betalingsuitstel vragen voor de voorlopige sociale bijdragen van de eerste twee kwartalen van 2020 en de regularisatiebijdragen met betaaldatum 31/03/2020.

c) Hinderpremie voor ondernemingen die verplicht moeten sluiten

De Vlaamse overheid voorziet ook voor zelfstandigen in bijberoep die door het coronavirus verplicht hun zaak moeten sluiten een hinderpremie. Deze maatregel geldt voor elke zelfstandige met een vestiging in België, aangesloten in bijberoep en die gelijkaardige voorlopige bijdragen betalen voor een zelfstandige in hoofdberoep, die getroffen worden door een volledige sluiting. Dit betekent concreet dat een zelfstandige een bijberoep die slechts de wettelijke minimum sociale bijdragen van 81,76 EUR per kwartaal betalen, automatisch uitgesloten worden van de hinderpremie.

Bij een volledige sluiting is er een éénmalige premie van 4.000 EUR voorzien. Als de zaak na 5 april 2020 nog gesloten moet blijven, is er een vergoeding van 160 EUR per dag. Ook restaurants die niet volledig sluiten maar overschakelen op afhaal zullen dit krijgen.

Aanvragen kan enkel online via de site van Vlaio. Je kan de premie nog tot 5 mei 2020 aanvragen.

d) Compensatiepremie voor ondernemingen die niet verplicht moeten sluiten

De Vlaamse overheid biedt nu ook een compensatie voor een bepaalde categorie zelfstandigen in bijberoep die getroffen worden door een groot omzetverlies naar aanleiding van de coronacrisis.

Het gaat hier eveneens om ondernemers die hun activiteit niet verplicht moeten stopzetten maar wel (in)direct zware beperkingen ondervinden. Ondernemingen uit de getroffen sectoren komen net zoals zelfstandigen in hoofdberoep in aanmerking voor een compensatiepremie van 3.000 EUR.

Om te kunnen genieten van deze compensatiepremie, moet de zelfstandige in bijberoep voldoen aan volgende voorwaarden:

- een omzetverlies van minstens 60% tussen 14 maart en 30 april 2020 t.o.v. dezelfde periode vorig jaar;
- indien het netto inkomen ligt tussen 6.996,89 en 13.993,78 EUR of je bent getroffen door een verplichte sluiting, dan kan je een beroep doen op een compensatiepremie van 1.500,00 EUR. Dit geldt niet voor zelfstandigen in bijberoep die dit combineren met een job als werknemer van 80% of meer;
- indien je vanwege de hoogte van jouw inkomen sociale bijdragen als een zelfstandige in hoofdberoep betaalt, dan kom je in aanmerking voor een premie van 3.000,00 EUR, dit om je verliezen (deels) te compenseren. De aanvraag van deze compensatiepremie verloopt via een toepassing van Vlaio.

Laatste update: vrijdag 03/04/2020