Vruchtgebruik op aandelen: wat betekent dit?

Het vruchtgebruik op aandelen komt vaak voor in het kader van vermogensplanning waarbij een opsplitsing wordt gemaakt tussen de blote eigendom en het vruchtgebruik op de aandelen. Dit kan onder meer het gevolg zijn van de verdeling van de nalatenschap volgens het wettelijk erfrecht waar de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik erft en de kinderen de blote eigendom. Daarnaast vinden ook vaak schenkingen plaats waarbij de schenker zich het vruchtgebruik voorbehoudt.

Het nieuwe goederenrecht verduidelijkt de rechten van de vruchtgebruiker en bevestigt dat de vruchtgebruiker in principe de stemrechten met betrekking tot de aandelen kan uitoefenen en recht heeft op de vruchten. Het is echter perfect mogelijk om van dit principe af te wijken door alternatieve bepalingen op te nemen in de statuten, schenkingsakte, testament of enige andere overeenkomst.

Daarnaast maakt het nieuwe goederenrecht een onderscheid tussen vruchten en opbrengsten. Vruchten worden periodiek voortgebracht zonder dat wordt ingeteerd op de kapitaalwaarde (bv. dividenden). Een opbrengst daarentegen is een uitkering die wel inteert op de kapitaalwaarde. Wanneer een vrucht niet wordt uitgekeerd, doet dit het eigen vermogen aangroeien en kwalificeert dit bij een latere uitkering als de uitkering van een opbrengst. Dit is van belang aangezien in principe enkel vruchten exclusief toekomen aan de vruchtgebruiker, de opbrengsten daarentegen moeten worden gedeeld met de blote eigenaar.

Het verschil tussen vruchten en opbrengsten is belangrijk wanneer wordt getracht om dividenduitkeringen fiscaal te optimaliseren via een liquidatiereserve. Na de aanleg van de liquidatiereserve wordt deze namelijk voor een bepaalde periode gereserveerd binnen de vennootschap om deze later fiscaal vriendelijk uit te kunnen keren. Doordat deze middelen niet onmiddellijk worden uitgekeerd als een dividend, maar worden gereserveerd, kunnen ze worden beschouwd als een opbrengst. Hierdoor komen ze niet enkel toe aan de vruchtgebruiker.

Om discussies te vermijden is het aangeraden om de nodige afspraken conventioneel vast te leggen. Daardoor blijft het vruchtgebruik een handige en fiscaal interessante techniek in het kader van uw vermogensplanning.